Nikos KANELLIS, 15/10/2021
12 Eylül’de Arjantin’de ulusal ön seçimler yapıldı.
Ülkenin seçim sistemine göre, parti adaylarının belirlenmesi için yapılan oylamaya katılım evrensel ve zorunludur. Ön seçimlerde her partinin ara seçim adayları belirleniyor. Ara seçimlerde Parlamento üyelerinin %50’si, Senato üyelerinin 1/3’ü seçiliyor. Ön seçimlerde oyların %1,5’inden azını alan partiler seçim sürecinden çıkarılıyor. Ülkenin cumhurbaşkanı ayrı bir seçim sürecinde seçiliyor.
Katılım oranının %64,3 olduğu ön seçimler, 14 Kasım’da yapılacak ara seçimlerin ön izlemesi ve barometresi niteliğinde.
Ön seçimlerde, dört Marksist-Troçkist örgütten oluşan İşçilerin Sol Cephesi – Birlik (Frente de Izquierda y de los Trabajadores – Unidad, FIT-U), 1 milyonun üzerinde oy ve ülke çapında %5’lik bir oy alarak 3. sırayı elde etti. Bu sonuçların FIT-U için büyük olanaklar açtığı aşikâr.
Peronistlerin Çöküşü
Aynı zamanda, merkez sol iktidardaki Peronist koalisyonu* “Herkes için cephe” (Frente de todos) ağır bir yenilgiye uğradı.
%31 (6,9 milyon oy) alan Peronistler, 2019’a kıyasla 4 milyondan fazla oy kaybetti (%40’lık bir düşüş) ve ülkenin 24 bölgesinin 17’sinde yenildiler!
Öte yandan, sağ muhalefet “Değişim için Birlikte” (Juntos por el Cambio) %40 (8,8 milyon oy) alarak birinci oldu.
Bu sonuçlara dayanarak, sağ, Kasım seçimlerinde meclis çoğunluğunu kazanmayı ve 2023’te Cumhurbaşkanlığına dönmeyi umuyor.
Aşırı sağ parti “Özgürlük İleri” (Avanza Libertad) dördüncü sıraya yerleşti.
Bu, Trump ve Bolsonaro’nun izinden giden ve faşist güçlerle bağlantılı bir televizyon kişiliği olan Javier Millay liderliğindeki oldukça yeni bir parti. Ayrıca, Latin Amerika’nın en kanlı ve en şiddetli rejimlerinden biri olan ve 30.000 kayıp ve öldürülmüş insanın mirasını bırakan Arjantin’deki Vidella diktatörlüğü (1976-1983) zamanlarına duyduğu sempatiyi açıkça ifade ediyor.
Ekonomik ve sosyal çıkmazlar
Merkez solun ve sözde halk yanlısı Peronist koalisyonun çöküşünün temel nedeni, işçi sınıfı ve yoksullar tarafından sert bir şekilde deneyimlenen derinleşen ekonomik ve sosyal krizden başkası değildir.
Peronist Albert Fernandes , 2019’da sağcı Mauricio Macri’nin yerine geçti. Yarattığı beklentilere rağmen, çalışan insanların yaşam standartlarını iyileştiremedi.
Son üç yıldır Arjantin ekonomisi durgunluk içinde. Bu yıl ve gelecek yıl için büyüme tahmini ekonomiyi Covid öncesi seviyelere bile getirmeyecek. Enflasyon, yıllık %45-50 oranında dört nala gidiyor ve insanların gelirlerini aşındırıyor. Yoksulluk nüfusun %50’sinden fazlasını ve gençlerin %71’ini etkilerken, resmi işsizlik %14 seviyesinde bulunuyor.
IMF’ye olan borcun (yılda 19 milyar ABD doları) geri ödenmesine devam edilmesi, ulusal ekonomi için kanayan bir yarayı temsil ediyor. Peronist hükümet, borç geri ödeme hedeflerine ulaşmak için neoliberal önlemler alıyor.
Aynı zamanda, hükümet pandemi ile etkili bir şekilde başa çıkamadı ve ülkede Covid-19’dan 115.000’den fazla ölüm var, bu rakam onu ölüm/nüfus oranı açısından Latin Amerika’da en kötü 3. ve dünya çapında 11. Sıraya yerleştiriyor.
Aynı zamanda, iktidar koalisyonu bölünmüş durumda ve pandeminin yönetimiyle ilgili, hükümet yandaşlarının tercihli aşılanmasını, hükümet yetkilileri tarafından sert bir karantinanın ortasında düzenlene eğlence partileri vb. içeren çeşitli skandallarla sarsıldı. Tabii ki en önemli unsur, insanların yaşam standartlarını iyileştirmeye yönelik beklentilerin hızla kırılmasıydı.
Anti-kapitalist Sol için büyük fırsatlar
Önümüzdeki birkaç yıl içinde sağın nihai olarak iktidara dönüşü, temelde Peronistler için bir ceza olacak, ancak hiçbir sorunu çözmeyecektir. Emekçilerin yaşam koşulları çok zor olmaya devam edecek ve bu da kutuplaşmayı, radikalleşmeyi ve kitle hareketlerinin gelişimini körükleyecektir.
Bu koşullar, kapitalizmi yıkmak adına konuşan Troçkist güçlere ve toplumun sosyalist dönüşümüne, yani FIT-U’ya büyük fırsatlar sunuyor.
Son birkaç yılda, FIT-U marjinalleşmeden kurtulmayı ve bazı bölgelerde %5’in üzerine çıkan kitlesel bir seçmen tabanı kazanmayı başardı. Üstelik, iyi seçim sonuçlarını, emek ve diğer hareketler (feminist, çevre, gençlik vb.) içinde güçlerin inşasıyla birleştiriyor gibi görünüyor.
Alberto Fernandes hükümetinin deneyimi, Peronistler hakkındaki yanılsamaları altüst ediyor gibi göründüğü için, gelecekteki bir sağ hükümete karşı gelişmesi beklenen mücadelelerin siyasi olarak FIT-U’nun daha da güçlendirilmesine yansıması oldukça olasıdır. Karşılığında bu beklenti, önemli mücadelelerin, ayaklanmaların ve siyasi süreçlerin gelişmekte olduğu Brezilya ve Şili gibi diğer Latin Amerika ülkeleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.
Uluslararası Sol için Dersler
Ancak bu gelişmeler aynı zamanda, çoğu ülkede son derece zor bir durumda olan ve çoğu zaman yakın tarihin en kötüsü olan Sol için uluslararası alanda önemli dersler de sunuyor.
Ana sonuç, kapitalist ekonominin ve büyük sermayenin uluslararası kurumlarının (IMF, Dünya Bankası, AB vb.) tanımladığı çerçevede işçi sınıfından yana çözümlerin olamayacağıdır. Bu, SYRIZA deneyimiyle Yunanistan’da da iyi öğrenilmiş bir derstir.
Dahası, devrimci Sol, siyasi programından hiçbir taviz vermeksizin, antikapitalist solun parçalanmışlığını kırıp işçi sınıfı ve toplumsal hareketler içinde gerçek güçler inşa etme hedefi için birleşik cephe anlayışlıyla bir araya gelip kitle hareketlerine birleşik mücadele mesajı göndererek kitlesel sosyal ve seçim desteği kazanabilir.
* “Peronizm”, 1946’dan 1955’e ve 1973’ten 1974’e kadar (öldüğü ve yerine eşi Isabel tarafından değiştirildiği zaman) üç kez ülkenin Cumhurbaşkanı seçilen Juan Perón’un adını taşıyan merkez sol siyasi bir harekettir. Perón, işçi yanlısı bir profile sahipti ve zamanın uluslararası ve Arjantin ekonomisini karakterize eden büyümeye dayalı olarak (sistem çerçevesinde) çalışan insanlar lehine önemli reformlar yaptı.
