Paweł NOWAK, Alternatywa Socjalistyczna,
ISA Polonya
Anayasa Mahkemesinin geçtiğimiz Perşembe günü, fetal anomali (doğumsal “kusurlar”) nedeniyle kürtajın anayasaya aykırı olduğuna karar vermesinin ardından, protestolar ve kitlesel gösteriler ülkeyi kasıp kavurdu ve her geçen gün daha da arttı. Karar Perşembe günü açıklandıktan sonra, kendiliğinden oluşan bir gösteri iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi’nin (PiS) Varşova’daki genel merkezine, ardından da PiS başkanı Jarosaw Kaczyński’nin evinin önüne geçti. Kararın açıklanmasından bu yana her gün gösteriler ve protestolar yapılıyor, boyutları büyüyor ve ülke geneline yayılıyor. Binlerce gösterici Pazar günü kiliselere baskın düzenledi ve birçok şehirde polisle çatışmaya girdi. Pazartesi günü göstericilerin ablukaları 50’den fazla şehirde, ülke trafiğini durma noktasına getirdi.
Kürtaj zaten neredeyse imkansız
Şu anda, Polonya’da kürtaj halen tecavüz, ensest veya kadının hayatı veya sağlığı tehlikede olduğunda daha yasaldır. Ancak uygulamada, bu durumlarda kürtaj hakkı genellikle doktorun “vicdanı” tarafından engellenmektedir ve ülkede hiçbir hastanenin kürtaj yapmadığı bölgeler bulunuyor. Diğer bir yasal kürtaj durumu olan fetüsün ağır hasar görmüş olması, ilk olarak dört yıl önce parlamentoda yasak getiren bir yasa tasarısının tartışılmasıyla saldırıya uğradı. O zamanlar, birkaç ay içinde, üniversiteliler ve diğer öğrencilerin de katıldığı bir “kadın grevi” ile sonuçlanan bir kitle hareketi gelişmişti. Hareketin kontrolden çıkmasından korkan PiS, bunun üzerine kürtaj yasağına ilişkin tasarıyı parlamenter “dondurucuya” koymaya karar vermişti.
Şimdi, PiS bir kez daha yasağı uygulamaya karar verdi ve ülkedeki yeni pandemi kısıtlamalarının beşten fazla kişinin halka açık yerlerde toplanmasını engellediği durumunu alaycı bir şekilde istismar etti. Kaczyński’nin Anayasa Mahkemesindeki yandaşları tarafından açıklanan bu karar, Polonya’da her gün 16.000’den fazla yeni enfeksiyonla Covid-19 salgınının kontrolden çıktığı bir zamana denk geldiğinden, rahatsızlık özellikle büyük. Ancak PiS, bu yasağı en az yaygara ile geçirebileceğine inanıyorduysa, ülkenin bu konudaki derin endişesini ciddi şekilde hafife almış demektir. Öfke patlaması, dört yıldır nispeten sessiz olan bir volkanın üzerine bomba atmak gibidir. Beş kişi kısıtlamasına rağmen, hareketin eğrisi bugün, özellikle küçük şehirlerde dört yıl öncesine göre çok daha büyük ve daha öfkeli protestolarla çok daha genişti.
Gençler sokakta
Dört yıl önce olduğu gibi, pek çok genç katılım gösteriyor – öğrenciler. Ancak bu kez PiS, Katolik Kilisesi ve aşırı sağcı Konfederacja Wolność i Niepodległość’a (Özgürlük ve Bağımsızlık Konfederasyonu) yönelik öfke kaynama noktasına ulaştı. Aynı zamanda, dört yıl öncesine göre çok daha büyük, daha geniş ve daha spontane bir hareket. Her ne kadar dört yıl önce protestoları düzenleyen Facebook grupları şimdi yine harekete geçme çağrısında bulunmuş olsa da alanda herhangi bir organizatör, konuşmacı yok ve gösterilerin seyri ve süresi konusunda sadece tahminde bulunabilir.
Dört yıl önce, PO (Yurttaş Platformu) ve KOD (Demokrasiyi Savunma Komitesi) etrafındaki liberaller kendilerini hareketin başına koyabildiler, daha radikal sesleri susturdular ve hatta afişlerinde “kaba” sloganlar olan protestocuları ya da talep üzerine kürtaj hakkını talep edenleri dışarıda tuttular. Sol siyasi örgütlerin protestoların çoğunda bildiri dağıtması bile yasaklandı.
Buna karşılık, öfke o kadar büyük ki artık ana slogan “Wypierdalać!” (siktir olun!) şeklinde. Bir başka popüler ama daha kibar slogan, “keşke hükümetimi aldırabilseydim”. Açıktır ki, protestocuların isteği sadece Anayasa Mahkemesi kararını öylece geriye döndürmek değil – Hukuk ve Adalet hükümetinden ve devleti yöneten yozlaşmış kilise hiyerarşisinden kurtulmak istiyorlar.
28 Ekim Çarşamba için “kadın grevi” çağrısı yapıldı. Alternatywa Socjalistyczna ve sosyalist feminist kampanya Rosa Polska, sendikaları kürtaj yasağına karşı açıkça tavır almaya, Çarşamba günkü grevi aktif olarak desteklemeye ve gelecekte bu konuda bir günlük bir genel grev hazırlamaya çağırıyor. Ayrıca tüm üniversiteli ve öğrencileri Çarşamba günü çevrimiçi derslerine boykot etmeye, muhalefetlerini göstermeye ve örgütlenmeye çağırıyoruz. Tüm öğrencileri sınıfları, okulları ve üniversiteleri temelinde direniş için demokratik komiteler oluşturmaya çağırıyoruz.
- Sadece kürtaj yasasına yönelik mevcut saldırıyla mücadele etmiyoruz. Kadınların kendi bedenleri üzerinde karar hakkı için çağrıda bulunuyoruz – talep üzerine, soru sormadan, ücretsiz ve doğum kontrol yöntemlerine ücretsiz ve kolay erişim ile kürtaj.
- Dindar köktencilerin devlet, sağlık sistemi ve okullar üzerindeki etkisi ortadan kaldırılmalıdır. COVID-19 salgınıyla mücadele etmek ve kadınların üreme haklarını iyileştirmek için sağlık bütçesinde büyük bir artış çağrısında bulunuyoruz.
- Ücretsiz çocuk bakımı.
- Engelli çocukların ve yetişkinlerin ebeveynleri için çocuk bakımı ödeneğinde büyük artış.
- Kilise ve devletin ayrılması.
- Okullardaki din eğitiminin yerine iyi eğitimli uzman pedagoglar tarafından verilen cinsel eğitim.
- Nihayetinde, bu dini-köktendinci sağcı hükümet kaldırılmalıdır – hadi PiS hükümetini ve onun temsil ettiği sistemi [kürtajla] aldıralım.
- Ancak kadınların gerçekten bir seçeneğe sahip olması için bununla yetinemeyiz. Bizi kısıtlayan toplumsal temelleri değiştirmeliyiz. Bu, sosyalist değişiklikleri gerektiriyor.
27 Ekim 2020
